ANONİM HALK ŞİİRİ NAZIM ŞEKİLLERİ,ANONİM HALK ŞİİRİ KONU ANLATIMI,ANONİM HALK ŞİİRİ DERS NOTLARI, ANONİM HALK ŞİİRİ NAZIM BİÇİMLERİ, ANONİM HALK EDEBİYATI, ANONİM HALK EDEBİYATI ŞİİRİ
ANONİM HALK EDEBİYATI ŞİİRİ VE NAZIM ŞEKİLLERİ
1. MÂNİ
Akşamlar olmasaydı
Yaradan
Tabip bilir yaradan
Dağ bana
Bahçe sana bağ bana
Çaya vardım çay susuz
Ø
Türküler farklı türlere ayrılır. Türkü türleri
v Ezgilerine göre: Bozlak, koşma, hoyrat, kayabaşı…)
v Konularına göre: Ninni, çocuk türküleri, doğa, tören, aşk, kahramanlık türküleri…)
v Bentlerdeki dize sayılarına göre: Üçleme, dörtleme, beşleme… diye çeşitli gruplara ayrılır.
TÜRKÜ ÖRNEĞİ
Senin yazın kışa benzer
ANONİM HALK EDEBİYATI ŞİİRİ VE NAZIM ŞEKİLLERİ 1. MÂNİ
- v Hecenin 7‟li kalıbıyla söylenir.
- v Tek dörtlükten oluşur.
- v Uyak düzeni aaxa şeklindedir.
- v Özellikle dize sayısı 6 veya 6‘dan çok olan manilerin uyak düzeni genellikle aa xa xa xa xa xa şeklinde olmaktadır
- v İlk iki dize, asıl maksadı anlatan son iki dizeden ayrılır.
- v Asıl konu son iki dizededir, ilk dizeler doldurmadır.
- v Mânilerde konu sınırı yoktur; aĢk, toplumsal olaylar, ölüm, iyilik, evlat sevgisi…
- v Üç farklı mâni çeşidi vardır.
Akşamlar olmasaydı
Badeler dolmasaydı
Yâr koynuna girince
Hiç sabah olmasaydı
A benim bahtiyarım
A benim bahtiyarım
Gönülde tahtı yârim
Yüzünde göz izi var
Sana kim baktı yârim
B) YEDEKLİ,AYAKLI MÂNİ (ARTIK MÂNİ) Düz mâninin sonuna aynı uyakta iki veya daha fazla dizenin daha eklenmesiyle oluşan mâni çeşididir. Yedekli mâni de denir. Kafiyesi cinassızdır.
Dağdan kestim kereste
B) YEDEKLİ,AYAKLI MÂNİ (ARTIK MÂNİ) Düz mâninin sonuna aynı uyakta iki veya daha fazla dizenin daha eklenmesiyle oluşan mâni çeşididir. Yedekli mâni de denir. Kafiyesi cinassızdır.
Dağdan kestim kereste
Kuş besledim kafeste
Yarin hasta dediler
Yetiştim son nefeste
Son bir seslendi bana
Hayat buldum o seste
C) KESİK (CİNASLI) MÂNİ
İlk dizesi 7 heceden az olan mâni çeşididir.
Genellikle cinaslı kafiye kullanılır.
C) KESİK (CİNASLI) MÂNİ
İlk dizesi 7 heceden az olan mâni çeşididir.
Genellikle cinaslı kafiye kullanılır.
Yaradan
Tabip bilir yaradan
Derdimi kimse bilmez
Ancak bilir yaradan
Dağ bana
Bahçe sana bağ bana
Değme zincir kâr etmez
Zülfün teli bağ bana
2. NİNNİ
Ø Annelerin, çocuklarını uyutmak için belli bir ezgiyle söylediği sözlü edebiyat ürünleridir.
Ø Anne, çocuğuna ilişkin isteklerini, iyi dileklerini, sevinçlerini, üzüntülerini anlatır.
Ø 7‟li, 8‟li ve 9‟lu hece ölçüsü ile söylenir.
Ø Annelerin, çocuklarını uyutmak için belli bir ezgiyle söylediği sözlü edebiyat ürünleridir.
Ø Anne, çocuğuna ilişkin isteklerini, iyi dileklerini, sevinçlerini, üzüntülerini anlatır.
Ø 7‟li, 8‟li ve 9‟lu hece ölçüsü ile söylenir.
Çaya vardım çay susuz
Çadır kurdum yaylasız
Benim yavrum pek huysuz
Ninni yavrum ninni
3. TÜRKÜ
3. TÜRKÜ
Ø Türk+Î şeklinde oluşmuş bir kelimedir. Arapça aitlik eki olan -Î- nin getirilmesiyle oluşur. Böylece Türk'e ait olan anlamına gelir.
Ø Kendine özgü bir ezgiyle söylenen nazım biçimidir.
Ø Genellikle anonimdir. Adları bilinen saz şairlerinin söyledikleri de zamanla halka mal olmuştur.
Ø Düzenleyicilerin, derleyicilerin ve yörelerin adıyla anılır.
Ø Yapısı yönüyle iki bölümden oluşur. Birinci bölüm, türkünün asıl sözlerinin bulunduğu bölümdür. Buna bent adı verilir. İkinci bölüm ise her bendin sonunda tekrarlanan nakarattır. Buna kavuĢtak ya da bağlama denir.
Ø Türküler 8‟li ( 4+4 ) hece ölçüsü veya 11‟li ( 4+4+3 ) hece ölçüsüyle söylenir.
Ø AĢk, tabiat, ayrılık, gurbet, hasret, sevgi ve güzellik gibi konular işlenir.
Ø Konusu ve şekli devirden devire ve çevreden çevreye değişir.
Ø Kendine özgü bir ezgiyle söylenen nazım biçimidir.
Ø Genellikle anonimdir. Adları bilinen saz şairlerinin söyledikleri de zamanla halka mal olmuştur.
Ø Düzenleyicilerin, derleyicilerin ve yörelerin adıyla anılır.
Ø Yapısı yönüyle iki bölümden oluşur. Birinci bölüm, türkünün asıl sözlerinin bulunduğu bölümdür. Buna bent adı verilir. İkinci bölüm ise her bendin sonunda tekrarlanan nakarattır. Buna kavuĢtak ya da bağlama denir.
Ø Türküler 8‟li ( 4+4 ) hece ölçüsü veya 11‟li ( 4+4+3 ) hece ölçüsüyle söylenir.
Ø AĢk, tabiat, ayrılık, gurbet, hasret, sevgi ve güzellik gibi konular işlenir.
Ø Konusu ve şekli devirden devire ve çevreden çevreye değişir.
Ø
Türküler farklı türlere ayrılır. Türkü türleriv Ezgilerine göre: Bozlak, koşma, hoyrat, kayabaşı…)
v Konularına göre: Ninni, çocuk türküleri, doğa, tören, aşk, kahramanlık türküleri…)
v Bentlerdeki dize sayılarına göre: Üçleme, dörtleme, beşleme… diye çeşitli gruplara ayrılır.
TÜRKÜ ÖRNEĞİ
Senin yazın kışa benzer
Bir sevdalı başa benzer
Çok içmiş sarhoşa benzer
Duman eksilmeyen dağlar
A dağlar ah ulu dağlar
A dağlar ah ulu dağlar
Eşinden ayrılan dağlar
Selviye benzer meşesi
Selviye benzer meşesi
Deli olup aşka düşesi
Top top olmuş menevşesi
Burcu burcu kokan dağlar
A dağlar ah ulu dağlar
A dağlar ah ulu dağlar
Eşinden ayrılan dağlar
****beyit şeklinde yazılan kısım kavuştaktır.
4. AĞIT
Ø Anonim halk edebiyatının sözlü ürünlerindendir.
Ø Dörtlükler halinde yazılır.
Ø Kafiyelenişi koĢmaya benzer. ( abab, cccb, dddb …)
Ø Ağıtta bir kişinin ölümünden duyulan acı dile getirilir
AĞIT
Vardım ki yurdundan ayak çekilmiş
****beyit şeklinde yazılan kısım kavuştaktır.
4. AĞIT
Ø Anonim halk edebiyatının sözlü ürünlerindendir.
Ø Dörtlükler halinde yazılır.
Ø Kafiyelenişi koĢmaya benzer. ( abab, cccb, dddb …)
Ø Ağıtta bir kişinin ölümünden duyulan acı dile getirilir
AĞIT
Vardım ki yurdundan ayak çekilmiş
Yavru gitmiş ıssız kalmış otağı
Camlar şikest olmuş meyler dökülmüş
Sâkîler meclisten çekmiş ayağı
Zinni dert elinden her zaman ağlar
Zinni dert elinden her zaman ağlar
Vardım ki bağ ağlar bağıban ağlar
Sümbüller perişan güller kan ağlar
Şeydâ bülbül terk edeli bu bağı
Bayburtlu Zihni
Yorum Gönder