13-14 YÜZYIL OĞUZ TÜRKÇESİNİN ANADOLU'DAKİ İLK ÜRÜNLERİ ÇALIŞMA KAĞIDI

10. SINIFLAR İÇİN DÖNEM ARASI PERFORMANS DEĞERLENDİRME KAĞIDI

Aşağıdaki tabloda İslamiyet öncesi Türk şiiri ile İslamiyet sonrası Türk şiirinin özellikleri verilmiştir. Bu özelliklerin han­gi döneme ait olduğunu belirleyerek ilgili yere (✗) işareti koyunuz.	İslamiyet Öncesi Türk Şiiri	İslamiyet Sonrası Türk Şiiri
a. Koşuk, sagu, destan nazım biçimleri kullanılmıştır.
b. Hem hece hem aruz ölçüsünden yararlanılmıştır.
c. Mesnevi, koşma, ilahi, semai gibi nazım biçimleri görülür.
d. Tüm şiirler milli ölçümüz olan heceyle söylenmiştir.
e. Ürünler anonim niteliklidir.
f. Atlı-göçebe Türk kültürünün zihniyetini yansıtır.
g. Şiirlerde dörtlük birimini kullanmak esastır.
h. Aşk, ölüm, doğa, kahramanlık konularının yanında  tasavvuf  konularına da yer verilir.
i. Dil, yabancı etkilerden uzak saf Türkçedir.
j. Şiirlerin birimleri dörtlük, beyit, bent biçiminde  çeşitlilik gösterir.
k. Şiir dilinde Arapça-Farsça tamlamalar ve uzun ünlüler  görülür.
l. Şiirler genellikle aaab ccccb...biçiminde uyaklanır.
m. Şiirlerin çoğunun söyleyeni bellidir.
n. İslam kültürüyle şekillenen bir zihniyet söz konusudur.
o. Şiirlerde aa bb cc...,aa ba ca...,aaab cccb..uyak örgüsü  kullanılmıştır.
p. Şiirlerde mitolojik ögelere yer verilir.
r. Şiirler kopuz adı verilen saz eşliğinde söylenir.
s. Şiirler sığır, şölen, yuğ adı verilen törenlerde söylenir.

Aşağıdaki boşlukları uygun biçimde doldurunuz.

a. Tekke şiirinde Tanrı'ya yalvarmak, onun acımasını dilemek, ona olan sevgiyi dile getirmek amacıyla yazılan şiir türüne …………… denir.

b. 13. yüzyılda divan şiirinde ………… heceler, …………… ve …………… sözcükler kullanılmıştır.

c. 13. yüzyılda Anadolu’da meydana gelen sosyal huzursuzlukların başlıcaları şunlardır: …………… ……………, …………… ……………, …………………………………………………………………………………………………. .

d. …………… ……………, …………… ……………, …………… ……………, …………… ……………, …………… ……………, …………… ……………, …………… …………… …………… 13.-14. yüzyıl tasavvuf şairlerindendir.

e. 13. yüzyılda din dışı divan şiirinin ilk ve en önemli temsilcisi …………… ……………'dir.

f. “Harabat içre uşşakı görüp ta’netme, ey zâhid/ Ki ol rüsva-yı aşk olmuş, yanıptır derd-i Mevlâdan.” dizelerinde “……………, ……………, ……………” tasavvufa özgü sözcüklerdir.

g. İlahi, gazel ve koşma …………………………………………………… metinlerdir.

h. Anadolu Türkçesinin bilinen en eski yapıtı Çarhname'yi (Dünya Kitabı) …………… …………… yazmıştır.

i. Yunus Emre’nin …………… ve ………………………… olmak üzere iki eseri vardır.

j. Hoca Dehhanî, Selçuklu hükümdarı III. Alâaddin'in isteği üzerine …………… ……………………’ni yazmıştır.

k. 13. Yüzyıl dini- tasavvufi şiir akımının önemli temsilcilerinden olan Şeyyad Hamza’nın en önemli eseri …………… …………… mesnevisidir.

l. Sivas kadılığı da yapmış olan Kadı Burhaneddin …………… nazım biçiminin usta örneklerini vermiştir.

m. Hurufilik tarikatını şiirlerinde tanıtan ve tuyuglarıyla da ünlü 14. yüzyıl şairi …………… birçok divan şairini etkilemiştir.

n. İslamiyet sonrası Türk şiirinde ölçü olarak …………… ve …………… kullanılmıştır.

o. 13. yüzyılda İslamiyet’in etkisiyle …………… şiirlerde başlıca işlenen konular arasındadır.

p. İlahiler …………… nazım birimiyle ve genellikle7’li, 8’li, 11’li hece ölçüsüyle ve özel bir ezgiyle söylenir.Ancak …………… ölçüsüyle söylenenmiş ilahiler de vardır.